मूर्तिकलाबाट राम्रो आम्दानी
दाङ, ३० माघ । कुनै समय राजनीतिक परिवर्तनका लागि बन्दुक उठाएका जेपी मगर अहिले मूर्तिकलाका माध्यमबाट राम्रो आम्दानी गर्दै आएका छन् । विगत एकदशकदेखि घोराही उपमहानगरपालिका–१७ गैरागाउँमा मूर्तिकला व्यवसाय गर्दै आएका जेपीले मूर्ति बनाएर महिनामा एक लाख बढी आम्दानी गर्दै आएका छन् । कपिलवस्तु जिल्लाको वाणगंगा नगरपालिका–११ निवासी जेपीले आफन्तले गरेको मूर्तिकला व्यवसाय देखेर आपूm यो क्षेत्रमा लागेको बताए ।
मूर्तिकला व्यवसायबाट राम्रो आम्दानी भइरहेको भन्दै उनले भने, ‘मूर्तिकलाका माध्यमबाट राम्रो आम्दानी भइरहेको छ । घरदेखि टाढा कमाउनलाई जान परेको छैन ।’ कपिलवस्तुबाट मूर्ति बनाउने कालीगढ ल्याएर दाङमा व्यवसाय सुरु गरेका जेपीले पछिल्लो समय दम्पत्ति नै मूर्ति बनाउने काममा लागेको बताउँछन् । सिर्जनशील मूर्ति उद्योग दर्ता गरेर व्यावसायिक रूपमा लागेका मगरले कालीगढले मूर्ति बनाएको हेर्दाहेर्दै आपूmले पनि बनाउन सिकेको बताउँछन् ।
व्यवसायमा जोडिए पनि रहर लागेको र उद्योगमा कालीगढले बनाएको देखेर आपूmले मूर्ति बनाउन सिकेको भन्दै भने, ‘ढुङ्गालाई कसरी कुदेर मूर्ति बनाउने, मूर्तिकलासम्बन्धी केही आइडिया थिएन तर व्यवसाय सुरु गरेपछि कालीगढले मूर्ति बनाएको हेर्दाहेर्दै हामीले पनि सिक्यौँ, अहिले अधिकांश मूर्ति आफैँ बनाउँछौँ ।’ कालीगढ नभए पनि मूर्तिकलासम्बन्धी काम गर्नसक्ने भए पनि कामको व्यस्तताका कारण उद्योगमा एक जनालाई राखेको बताए ।
मूर्ति बनाउनका लागि अर्डर आइरहने र कतिपय ठाउँमा आफैँ पुगेर मूर्ति बनाउनुपर्ने भएकाले काम गर्ने कालीगढ समेत राखेको भन्दै उनले भने, ‘अर्डर अनुसार काम गर्नुपर्ने हुन्छ, कतिपय अवस्थामा बोलाएकै ठाउँमा पुगेर मूर्ति बनाउनुपर्ने भएकाले उद्योगमा एक जनालाई राखेका छौँ । श्रीमान–श्रीमतीले पनि गर्ने गर्दछौँ ।’ धार्मिक देवीदेवताका मूर्ति, सहिदका मूर्ति, विभिन्न वन्यजन्तु, जीव, जनावर, पन्छीलगायतका मूर्ति ढुङ्गामा कुद्नेदेखि सिमेन्ट, फाइबर, मार्बल डस्टबाट बनाउने गरेका छन् ।
ग्राहकको चाहना अनुसार विभिन्न मूर्ति बनाउँदै आएका मगरले भने, ‘खास गरी हामीले ग्राहकको चाहना अनुसार अर्डर भएका मूर्तिहरू बनाउने काम गर्दै आएका छौँ । खाली समयमा विभिन्न धार्मिक तथा जनावरका मूर्ति बनाउँछौँ ।’ धार्मिक स्थलहरूमा ढुङ्गा कुँदेर मूर्ति बनाउने गरे पनि अन्य स्थानमा सिमेन्ट वा फाइबरबाट बनाउने गरेको बताए । उनका अनुसार पहिलो पटक पाण्डवेश्वर धार्मिक धाम धारापानीमा विष्णु, साँढेलगायतका मूर्तिहरू ढुङ्गामा कुदेर बनाउने गरेका छन् ।
उनले सुरुमा धारापानीमा १०८ शिवलिङ्ग, गौमुखी धारा बनाएर मूर्तिकलासम्बन्धी कामको सुरुवात गरेको पछि विस्तारै भगवान् तथा अन्य मूर्तिहरू बनाउने काम गरेको बताउँछन् । मूर्तिकलासम्बन्धी काममा महिनामा यति भनेर ठ्याक्कै भन्न सकिने अवस्था नरहे पनि महिनामा एक लाख बढी नै आम्दानी हुने गरेको बताउँछन् । मूर्तिहरू अर्डर र साइज अनुसार मूल्य फरक पर्ने गरे पनि अहिलेसम्म सामान्य भनेका २५ सयदेखि चार लाखसम्मका बिक्री गरेको बताइन् ।
सामान्यतया मूर्ति बनाउनका लागि कम्तिमा पनि आठ÷१० दिनदेखि बढीमा महिनासम्म लाग्ने गरेको श्रीमती जानकी मगर बताउँछिन् । मूर्तिको साइज अनुसार समय लाग्ने भन्दै जानकीले भनिन्, ‘मूर्ति बनाउँदा जति मिहिनेत लाग्छ, त्यही अनुसार मूल्य पनि लिने गरेका छौँ । अहिलेसम्म राम्रै कमाइ भइरहेको छ ।’ मूर्तिकलासम्बन्धी कामबाटै घरपरिवार चलाउनेदेखि छोराछोरीलाई पढाउने काम भइरहेको जानकी बताउँछिन् ।
आमाबुवासँगै छोरी पनि ललितकला केन्द्र काठमाडौंमा मूर्तिकलासम्बन्धी अध्ययन गर्दै गरेको बताइन् ।आपूmहरूले मूर्ति बनाएको देखेकै भरमा सिप सिकेर लागेको भन्दै आमा जानकीले भनिन्, ‘हामीले नपढे पनि उद्योगमा कालीगढले मूर्ति बनाएको देखेर बनाउन सिकेका हौँ । छोरीले पढेर राम्रोसँग ूर्तिकलासम्बन्धी काम गर्छु भनेर लागेकी छ ।’